2013 Yılı Sinemada Ümitsizliklerin Ümide Dönüştüğü Bir yıl Oldu

2012 yılının gişeye ve sanatsever seyircilere sunduğu çeşitlilik ve kalite 2013 yılının ikinci yarısına kadar görülmedi. Özellikler Türkiye, Brezilya, Tayland ve Ukrayna da görülen demokratik gençlik protesto hareketleri sanatı arka planda bırakarak gerçeğin ta kendisini gösteren televizyon ekranlarına seyircileri mıhladı. Gene de yılın başında ve yılın en son ayında birbiri ardına gelen sinemasal başarılar seyirciyi tekrar sinemalara çekti ve keyifli anlar yaşattı. Bu yılda yeni yükselen yıldızlar ve kaybettiğimiz değerli sanatçılar vardı.

BİRİNCİ PERDE: DÜNYA SİNEMASI

Bu yıla Asya ve Uzakdoğu sineması damga vurdu. Batıda ise yeni nesil yönetmenler ön plana çıktı. Mavi En Sıcak Renktir (Abdullatif Keciche), A Touch of Sin (Jia Zhangke), Geçmiş-Passe (Asgar Fahradi), Bastards (Claire Denis), Philomena (Stephan Frears), Trance (Danny Boyle), No (Pablo Narrain), The Grandmaster (Wong Kar Wai), Viola (Matías Piñeiro), The Act of Killing (Joshua Oppenheimer), The Great Beauty (Paolo Sorrentino), Upstream Color (Shane Carruth), Room 237 (Rodney Ascher),

MAVİ EN SICAK RENKTİR (Abdullatif Keciche)

2013 yılını sarsan lise çağındaki iki genç kızın arasındaki ilişkiyi anlatan Mavi En Sıcak Renk (Blue is the Warmest Color) oldu. Tunus kökenli olan Fransa’da faaliyet gösteren Abdullatif Keciche oyuncularından yüksek performans alırken görsel ve duygulu bir öykü anlattı. Bu yılın en iyi yabancı Oscar adaylında ön planda.

GEÇMİŞ (Asgar Fahradi)

Geçen yıllarda Bir Ayrılık ile Oscar alan Fahradi şimdi Fransa’da geçen ve gene bir boşanmanın aile ve çocuklar üzerindeki etkilerini anlatan filmiyle karşımızda.

THE ACT OF KILLING (Joshua Oppenherimer) Endonezyadaki katliamları anlatan ve aslında bir belgesel olan bu film başarısını katillere dramatik film yaptırarak cinayetleriyle yüzleşmelerinin sağlamasından alıyor.

PHILOMENA (Stephen Frears) Steve Coogan’ın yazıp başrolünde olduğu annenin yıllar önce kaybettiği oğlunun arayışını anlattığı bu içten küçük film dev bütçeli filmlerden daha başarılı.

TRANCE (Danny Boyle): Yıllar sonra senarist John Hodge ile biraya geldi Boyle. Sürprizlerle dolu içiçe geçmiş labirentsi anlatım yapısı ile Trans bu yılın en ilginç filmlerinden. Bu filmde James McAvoy, Rosario Dawson ve Vincent Casell kariyerlerinin zirvesindeler.

İKİNCİ PERDE: AMERİKAN HOLLYWOOD SİNEMASI

Bu yıl birkaç istisna haricinde Amerikan sinemasının güçlü ve başarılı olduğu alanlarda kendini tekrarladığı bir yıl oldu. Gene bir Hobbit filmi vardı. Marvel Comics kökenli çizgi roman kahramanlarına dayalı filmlerden Iron Man 3 zirvedeydi. Açlık Oyunları Devam Filmi (Ateşi Yakalamak) ilkinden de başarılı oldu. Gişenin yıldızları bu yıl: Iron Man 3, The Hunger Games: Catching Fire, Despicable Me 2, Man of Steel, Monsters University, Fast & Furious 6, Oz the Great and Powerful, Star Trek Into Darkness, World War Z.

Noelle beraber Oscar yarışına giren filmler Gravity, 12 Years a Slave, American Hustle, Nebraska, Inside Llewyn Davis, Her ve The Wolf of Wall Street olacak. Anime filmlerde Frozen öne çıkıyor. Ben Stiller’ın The Secret Life of Walter Mitty filmi sürpriz yapabilir.

Komedi türünde Anchorman devam filmiyle Will Farrel San Diegolu haber sunucusu Ron Burgundy rolüyle başarılı bulundu. Melissa McCarty ve Sandra Bullock’un kadın polisler olduğu The Heat ve We are the Millers izleyicilere gülünç anlar yaşattı. Hangover dizisinin sonuncusu ilk iki filmin gölgesinde kaldı. This is the End kıyamet gününü ironik bir şekilde anlattı. En şaşırtıcı film anlatımı sunumu ile akıcı olan Sihirbazlar Çetesi oldu (Now You See Me).

2013’ün İz Bırakan Filmleri

Gravity (Alfonso Cuaron): Daha önce de distopik gelecek anlattığı Children of Men filmiyle tanıdığımız Alfonso Cuaron bir insanın yalnızlığı ile başbaşa kalmasının en uç noktasında bu öyküyü anlatıyor. Filmde kullanılan dijital efektlerin etkisinin yanında oyuncu yönetimi açısında bu film oscara en yakın olanı.

12 Years a Slave (Steve McQueen) Geçen yıl Tarantino’nun Django’su beyaz zenci filmi olarak görülmüştü. Bu yıl Steve McQueen’in daha siyahi bir yorumla 1800lerin güneyinde zenci olmayı anlattığı film karşılaştırma imkanı veriyor.

American Hustle (David O. Russell): Oyuncu yönetimi ve dramatik anların ustası Russell eski filmlerinin yıldız kadrosu ile bizleri 1970slerde geçen bir soygun hikayesine götürüyor.

The Great Gatsby (Baz Luhrmann): Luhrmann’ın bu görsel şöleni Leonardo DiCaprio ve Carey Mulligan’ın performansları ile F.Scott Fitzgerald’ın bu önemli eserini yılın en başarılı filmlerinden buluyoruz.

The Wolf of Wall Street (Martin Scorsese): DiCaprio ve Scorsese’nin bu Wall Street broker tiplemesi hata kapan trajik karakterin anlatıldığı artık klasikleşmiş film tarza yenilik getiriyor.

Steven Soderbergh 25 yıllık sanat yaşamının son filmini yaptığını açıkladı. HBO için yapılan bir TV filmi Behind the Candalabra Las Vegas gazino piyanisti Liberace’nin özel yaşamından bir kesit sunuyor. Filmin ilginç yanı televizyon için yapılıp gösterildikten sonra sinemada filmi olarak gösterme girmesi. Bu yıl beklenmedik bir Oscar adayı olabilir.

Başarılı olan diğer dramatik Amerikan filmleri Captain Phillips, Fruitvale Station, Inside Llewyn Davis, Her, Nebraska, Saving Mr Banks, Before Midnight, Enough Said, The Butler, August: Osage County, Blue Jasmine, Dallas Buyers Club, Side Effects, Mud, 42, Frances Ha, The Place Beyond the Pines,

Only God Forgives, All is Lost, Pain and Gain.

DÜNYA SİNEMASINDA KAYIPLAR

Hızlı ve Öfkeli serisinin mütevazi oyuncusu Paul Walker bir trafik kazasına kurban gitti. Sopranos dizinde tanıdğımız James Gondolfini aramızdan erken ayrıldı. Lawrence of Arabia’nın yıldızı Peter O’Toole,

Sound of Music’ten kontes Eleoner Parker, Joan Fontaine (Rebecca), Michael Winner (Death Wish), Roger Ebert (eleştirmen), Hal Needham (Smokey and the Bandit), Richard Sarafian (Vanishing Point), Edouard Molinaro (La Cage aux Folles), Lou Reed (Transpotting), Ed Lauter (The Artist), Lisa Robin Kelly (That ‘70s Show), Michael Ansara (Çağrı), John Kerr (South Pacific), Robin Sachs (Galaxy Quest) aramızdan ayrıldılar.

Animasyonlarda ise çok üretken bir yıl oldu. Frozen, Monsters University, Despicable Me 2,Epic, The Croods, Turbo ve Planes uzun metraj dramatik filmlerde ortalama olarak çok daha başarılı oldular.

3. PERDE TÜRK SINEMASI

2013te Türk Sineması toplam seyirci sayısında ve film üretiminde artış sağladı. Toplam yıllık seyircisi 50 milyonu aşarken bunun yarısını biraz geçerek 29 milyon seyirci Türk filmi seyretmeyi tercih etti. Çeşitli türlerden 86 yeni Türk filmi gösterime girdi. Gişede 2013 yılının birincisi Düğün Dernek oldu. Cem Yılmaz’ın standup şovunun video kaydı oldu. CM101MMXI Fundamentals’ın 3.7 milyon izleyicisi vardı. Sermiyan Midyat’ın Demet Akbağ ile yarattığı Hükümet Kadın ise aynı yıl devam filmi olarak gösterime girmeyi başararak sinema tarihimize geçti.

2013ün En Çok Gişe Yapan 10 Filmi

Düğün Dernek (Selçuk Aydemir)

CM101MMXI Fundamentals (Murat Dündar)

Celal ile Ceren (Togan Gökbakar)

Kelebeğin Rüyası (Yılmaz Erdoğan)

Selam (Levent Demirkale)

Romantik Komedi 2: Bekarlığa Veda (Erol Özlevi)

Hükümet Kadın 2 (Sermiyan Midyat)

Hükümet Kadın (Sermiyan Midyat)

Benim Dünyam (Uğur Yücel)

Su ve Ateş (Özcan Deniz)

Bağımsız sinemamız için bu yıl daha çok yurtiçinde başarılarla geçti. Adana ve Antalya film festivalleri gene aralarında çekişerek sanatçıların ve filmlerin festival tercihlerinde bölünmesine neden oldu. Onur Ünlü ticari sinemayı dağıtım ağını tekelleştirmesini protesto ederek filmini alternatif şekilde online olarak dağıttı. Sen Aydınlatırsın Geceyi buna rağmen Altın Laleyi aldı. Altın Koza Yozgat Blues ve Köksüz’e giderken Altın Portakal’da Meryem, Kusursuzlar ve Mavi Dalga ön plandaydı. Bun yanında Aziz Ayşe, Gözümün Nuru, Uzun Yol, Özür Dilerim, Cennetten Kovulmak gibi filmler kişisel sanat ifadesi olarak Türk sinemasında yerlerini aldılar.

2013ün En iyi 10 Bağımsız Türk Filmi

Sen Aydınlatırsın Geceyi (Onur Ünlü)

Köksüz (Deniz Akçay Katıksız)

Yozgat Blues (Mustafa Fazıl Coşkun)

Jin (Reha Erdem)

Mavi Dalga (Zeynep Dadak, Merve Kayan)

Meryem (Atalay Taşdiken)

Soğuk (Uğur Yücel)

Kusursuzlar (Rami Matin)

Daire (Atıl İnaç)

Hayatboyu (Aslı Özge)

Türk Sinemasında Kayıplar

Türk sinemasına önemli katkılarda bulunan yönetmen ve oyuncular bu yıl aramızdan ayrıldılar. Son olarak Son Cellat filmini gördüğümüz yönetmen Şahin Gök, Şu Çılgın Türkler kitabıyla ve sinema senaryolarıyla tanıdığımız yazar Turgut Özakman, arabeske ve filmlerine kendi damgasını vuran Müslüm Gürses, mizahı evrenselleştirerek kuşaktan kuşağa aktaran Nejat Uygur ve Yılmaz Güney’in yoldaşı genç kuşaklar için Ezel’in Ramiz Dayısı Tuncel Kurtiz, Kaynanalar dizininin Nöri Kantar’ı Tekin Akmansoy bu yıl aramızdan ayrılan değerlerdendi.

Metin Serezli, Alev Sururi, Macide Tanır, Tomris Oğuzalp, Zafer Önen, Savaş Akova, Dinçer Çekmez, Yaşar Güner, İsmet Hürmüzlü, Osman Gidişoğlu ve Metin Kaçan’ı 2013te kaybettik.